نقد و بررسی
سدیم متا بی سولفیت
سدیم متا بی سولفیت
متا بی سولفیت سدیم یا پیرو سولفیت سدیم، یک ترکیب معدنی با فرمول شیمیایی Na2S2O5 است که نمک تجاری اسید سولفوریک با نام اختصاری (SMBS) است. این ماده گاهی اوقات به عنوان متا بی سولفیت دی سدیم نیز شناخته می شود. این تریکب با نامهای دیگری نظیر متابی سولفیت، اسید پیروسولفوروس و نمک دی سدیم نیز شناخته می شود.
از نظر شکل ظاهری به صورت جامد کریستالی یا پودری سفید رنگ با بوی کمی گوگرد است و با استنشاق، پوست و بافت را به شدت تحریک می کند. متابی سولفیت سدیم غیر قابل احتراق است، اما ممکن است تجزیه شود و دودهای اکسید سمی گوگرد و سدیم را در دمای بالا منتشر کند. از نظر ماهیت شیمیایی جزو دسته بندی اسیدهاست و در واقع یک اسید خورنده است که کاملا با آب مخلوط می شود.
متابی سولفیت سدیم در دو گرید صنعتی و خوراکی به بازار عرضه می شود.
گرید خوراکی
کاربرد متا بی سولفیت گرید خوراکی به عنوان نگهدارنده
سدیم متابی سولفیت خوراکی عمدتا به عنوان نگهدارنده جهت جلوگیری از رشد باکتری در غذا و افزایش زمان ماندگاری، جلوگیری از قهوه ای شدن و از دست رفتن تازگی در میوه ها، سبزیجات و سایر مواد غذایی مورد استفاده قرار می گیرد. میزان مصرف روزانه آن در حد 0.7 گرم به ازای هر کیلوگرم از وزن انسان توصیه شده است. هر چند در صورت وجود آلرژی به ترکییبات سولفیتی این مقدار باید کمتر باشد. غذاهایی که حاوی بیشترین مقدار سولفیت می باشند شامل: سس ها، محصولات فراوری شده مانند سوسیس و کالباس، برخی غذاهای دریایی نظیر صدف ها و ترکیبات حاوی سویا هستند.
از متا بی سولفیت سدیم در تولید بیسکویت رژیمی و کم چرب نیز استفاده می شود. این ماده یک بهبود دهنده خمیر بیسکویت است. در اثر آزاد کردن سولفور دی اکسید با تاثیر بر گلوتون موجود در خمیر بیسکویت، خمیری منعطف جهت قالب زنی را تولید می کند و همچنین مانع از خرد شدن زمان پخت می شود.
کاربرد متابی سولفیت سدیم گرید خوراکی در تهیه میوه خشک
سولفوره کردن میوه ها موجب حفظ آنها در برابر واکنش با هوا و اکسید شدن می شود در نتیجه از تغییر رنگ آن ها در هنگام خشک کردن میوه هایی مانند: گلابی، زردآلو، سیب و سایر میوه هایی که دارای رنگ روشن هستند با این روش جلوگیری به عمل می آید و می توان آن ها را مدت زمان طولانی تری با حفظ طعم و رنگ نگهداری نمود. به غیر از متابی سولفیت سدیم برای خشک کردن میوه ها می توان از سایر مواد سولفور دار مجاز در صنایع غذایی مانند دی اکسید سولفور، سدیم بی سولفیت و غیره استفاده کرد.
استفاده از متابی سولفیت سدیم باید در مدت زمانی کوتاه و مقداری مجاز و مشخص انجام شود. زیرا استفاده بیش از حد و ماندن میوه ها در محلول های سولفور دار بیشتر از مقدار مجاز موجب خمیری شدن آن ها می گردد. یک الی یک و نیم قاشق چای خوری از محصول فوق یا دیگر مواد سولفور دار ذکر شده در یک لیتر آب برای میوه های ورقه شده به مدت 5 دقیقه و برای میوه های نصف شده به مدت 15 دقیقه باعث خمیری شدن میوه ها نمی شود و موجب حفظ ظاهر و خواص میوه ها می گردد. بعد از مدت زمان ذکر شده میوه ها را با آب سرد بشویید و آن را روی سینی توری مانند پهن کنید.
استفاده از متابی سولفیت سدیم گرید خوراکی در آبلیمو:
این ماده شیمیایی به عنوان یک ماده موثر در حفظ طعم و رنگ آبلیمو می باشد. به عنوان نگهدارنده مانع رشد باکتری در آبلیمو می شود. میزان مجاز استفاده از این ماده شیمیایی 250 پی پی ام است و بیشتر از آن غیر مجاز است.
استفاده از متابی سولفیت سدیم گرید خوراکی در داروسازی:
به عنوان یک آنتی اکسیدان در فرمولاسیون دارویی، خوراکی، تزریقی و موضعی استفاده می شود. این محصول در pH اسیدی به عنوان نگهدارنده در داروهای خوراکی مانند شربت و احیا کننده استامینوفن مورد استفاده قرار می گیرد.
گرید صنعتی
استفاده از متابی سولفیت سدیم گرید صنعتی به عنوان یک عامل پاک کننده:
متابی سولفیت سدیم صنعتی در کارخانجات تولید نوشیدنی جهت استریل کردن و ایجاد خاصیت آنتی اکسیدانی مورد استفاده قرار می گیرد. برخی از افراد به این مواد شیمیایی حساسیت دارند و بعد از برخی نوشیدنی ها دچار برخی حساسیت ها می شوند که به دلیل وجود همین ماده شیمیایی است.
استفاده از متابی سولفیت سدیم گرید صنعتی در تصفیه آب:
متابی سولفیت سدیم در تصفیه آب در نقش یک عامل ضد باکتریایی عمل می کند. این ماده در تمیز کردن جرم لوله های آب در دستگاه آب شیرین کن مورد استفاده قرار می گیرد. این ماده باعث کاهش کلر مازاد در فرایند تصفیه و عاملی برای کاهش اکسیژن محلول در آب برای مصارف خاص کاربرد دارد.
استفاده از متابی سولفیت سدیم در تصفیه آب، می تواند باعث کاهش میزان کلر اضافی در آب شود. همچنین می تواند o3 را جذب نماید و از میزان آن در آب بکاهد. کلر و اوزون دو ماده اکسید کننده هستند که در هنگام تصفیه ی آب اگر به فرایند اسمز معکوس برسند موجب نابودی آن می شوند، بنابراین حذف آن ها قبل از رسیدن به این مرحله توسط متابی سولفیت سدیم یکی از قسمت های اساسی در تصفیه آب محسوب می شود.
استفاده از متابی سولفیت سدیم گرید صنعتی در صنایع آرایشی-بهداشتی:
صنایع آرایشی و بهداشتی به سبب گستردگی بالا طیف وسیعی از محصولات را پوشش می دهد. محصولاتی از قبیل لاک های ناخن، انواع شامپوها، ماسک ها، کرم ها و لوسیون ها تنها بخشی از محصولاتی هستند که این ماده شیمیایی در فرمولاسیون آن ها استفاده می شود. در واقع از آن به عنوان نگهدارنده و آنتی اکسیدان در مواد آرایش و بهداشتی و به طور خاص در شامپوها و لوسیون های مو برای صاف شدن مو استفاده می شود.
استفاده از متابی سولفیت سدیم گرید صنعتی در صنایع نساجی و کاغذ سازی:
در صنعت ساخت کاغذ و نساجی با قدرت کلر زدایی به عنوان سفید کننده کاغذ، کتان، پارچه، پشم و… استفاده می شود. متابی سولفیت سدیم گرید صنعتی در تولید پارچه های با کیفیت، برگشت لباسهای آب رفته به حالت عادی استفاده می شود. به این صورت که باعث از بین رفتن پیوند های سولفید می شود و لباس به حالت اولیه خودش بر می گردد. برای جلوگیری از فرسودگی لباس و کفش نیز مورد استفاده قرار می گیرد. این در صنعت چرم سازی به مرغوبیت چرم و جلوگیری از ترک خوردن چرم بسیار موثر است. از این ماده به صورت خشک برای جذب رطوبت در بسته بندیهای کفش ها یا کیف ها نیز استفاده می شود. متابی سولفیت سدیم به دلیل قرار گرفتن در معرض هوا مقدار کمی اکسید سولفور آزاد می کند.
استفاده از متابی سولفیت سدیم گرید صنعتی در استخراج طلا:
این ماده برای رسوب دهی طلا در محلول های تیزاب سلطانی و کلرید طلا مورد استفاده قرار می گیرد. وقتی که در آب حل می شود گاز سولفور دی اکسید تشکیل می شود که در رسوب دهی طلا از محلول مناسب می باشد. این ماده به دلیل اینکه انتخابی عمل می کند و سبب ایجاد رسوب می شود، محبوبیت خاصی دارد.
در فرایند استخراج طلا از قطعات و بردهای الکترونیکی معمولا خرید این ماده به منظور ترکیب کردن آن با اوره مورد استفاده قرار می گیرد. اوره که با نام کاربامید شناخته می شود، در الکل و آب محلول است و غیر قابل احتراق می باشد. در فرایندهای بازیابی طلا از اوره به منظور خنثی سازی اسید نیتریک اضافی موجود در محلول های تیزاب سلطانی استفاده می شود.
سایر کاربردها:
به دلیل خواص اسیدی و نگهدارنده ای که دارد، در تاریکخانه های چاپ عکس در عکاسی، بسیار مناسب است. هر چند در حال حاضر این شیوه ظهور عکس در حال منسوخ شدن است. محصول فوق به عنوان یک ماده سفید کننده در تولید پارچه در صنایع نساجی و یا تولید خمیر کاغذ به کار برده می شود.
مصرف در دوران باردای:
به طور کلی در دوران بارداری باید نسبت به مصرف مواد مختلف حساسیت بیشتری نشان داد. اکثر مواد غذایی که از نگهدارنده ها استفاده می کنند حاوی ترکیبات سولفیت هستند. بنابراین باید کمتر مصرف شوند. سدیم متا بی سولفیت نیز به طور کلی خطری ایجاد نمی کند. اما در بعضی افراد که به سولفیت ها از قبیل سولفیت سدیم، سولفیت پتاسیم و … حساسیت نشان می دهند، ممکن است سبب تهوع و اسهال و تورم صورت و مشکل در تنفس شود.
مضرات استفاده از متابی سولفیت سدیم:
در صورت مصرف بیش از اندازه به صورت مداوم، آسیب های زیانباری به سیستم ایمنی بدن انسان وارد می کند. همچنین این ماده با سرطان، اختلال در باروری، اخلال در رشد کودک و هم چنین مشکلات عصبی در ارتباط است. افراد مبتلا به آسم و سایر آلرژیها نیز ممکن است به آن حساس باشند.
نکته ی دیگر این که این ترکیب را به هیچ عنوان نباید به صورت خالص مصرف کرد. زیرا باعث تحریک دستگاه گوارش انسان می شود. دلیل این امر این است که با اسید معده ی انسان واکنش می دهد و سولفوریک اسید تولید می کند. مصرف مقدار بالای آن می تواند موجب تهوع، استفراغ، اسهال، درد شکمی، اختلالات گردش خون و اختلال در سیستم عصبی انسان شود. دوز مرگ ناگهانی برای بزرگسالان بالغ 10 گرم است.
0دیدگاه کاربران